GÜNDEM

MUSTAFA BALBAY

 

DÜNYA HEYKELİNİ DİKİYOR

BİZ KALDIRIYORUZ!

 

Rize Belediyesi'nin yeni alan düzenlemesini gerekçe göstererek Atatürk heykelini kaldırması pek çok bakımdan ibretlik bir olay.
 

Önce şunun altını çizelim, sadece heykel dikerek Atatürkçü olunmaz. Öyle olsaydı 12 Eylül döneminde dikilen heykellerin bambaşka anlamı olurdu. 
 

Ancak böylesi heykellerin, anıtların sembolik değerleri vardır. Kentin belleğini taze tutar, ortak değerlerin kuşaktan kuşağa aktarılmasını sağlar.
 

Rize'de Atatürk heykelinin kaldırılması önceki yıllarda da söz konusu olmuştu. En yeni tartışma geçen yıla ait.

Geçen yıl eylül ayında Belediye Başkanı Reşat Kasap, Atatürk heykelinin yerine ince belli çay bardağı konacağını açıklamıştı. Sonra da gelen tepkiler üzerine vazgeçilmişti. Belki de gerekli ölçüde tartışma yaratıp amaçlarına ulaştılar, sonra vazgeçtiler.
 

Bu yıl da 15 Temmuz anıtı dikileceği gerekçe gösterilerek tartışma başladı. 22 Aralık perşembe günü de Atatürk'ün heykeli çok çirkin, çok incitici bir biçimde söküldü, araca kondu ve götürüldü.

Bunu betimlemeye yüreğimiz elvermiyor.

O görüntüden sonra nereye dikildiği önemli değil.

Geçen yıl ince belli çay bardağı dikeceğim, bu yıl 15 Temmuz anıtı dikeceğim diyen bir zihniyete çok fazla bir şey anlatamazsınız.

 

***

 

Rize'nin Cumhuriyet tarihinde pek çok bakımdan ayrı bir yeri vardır.
 

Bütün olayları bir kenara koyalım; Atatürk olmasaydı, Kurtuluş Savaşı başarıya ulaşmasaydı Rize Türkiye toprakları içinde olmayacaktı.

Sevr'e göre Rize Ermenistan toprakları içinde görünüyordu.
 

Sadece bu gerçek bile Rize'nin, Rizelilerin Atatürk'e ayrı bir değer vermesini gerektirir.

Öyle de oldu...

Kurtuluş Savaşı'nın ardından Rizeliler Atatürk'e hemşehrilik unvanı vermek istediler. Atatürk bu istemi kabul etti. 20 Nisan 1923'te resmen Rize hemşehrisi ilan edildi. 

Devrimler sürecinde kimi illerde yaşanan tartışmalar Rize'de de gündeme geldi, ancak Cumhuriyete bağlılıkla sonuçlandı.

Atatürk'ün Rize'ye yaptığı özel iyilik ise çay oldu.

Daha önce Abdülhamit döneminde Bursa'nın çay yetiştirmeye elverişli olduğu düşünülmüş ama sonuç alınamamıştı. Atatürk, Batum'da çay üretimine ilişkin bir raporla karşılaşınca Rize ile ilgili çalışma başlatı.1938'de Atatürk'ün ölümünden kısa bir süre önce verim alındı.

 

***

 

Rize'deki heykel tartışması sürerken aklımıza dünyanın dört bir bucağındaki Atatürk heykelleri geldi. 
 

ABD'nin başkenti Washington'da resmi binaları kesen ana caddede görürsünüz bir adımını öne atmış Atatürk heykelini.
 

Yeni Zelanda'nın başkenti Wellington'da Conkbayırı'na çok benzediği için Tarakina Koyu'na hakim bir yerde Atatürk'ün heykeli ve Anı Parkı yükselir. 
 

Venezuela’nın başkenti Caracas'ta dev ağaçların ortasındaki Atatürk heykelinin kaidesinde İspanyolca şu yazılıdır:

"Kemal Atatürk Türkiye'nin ulusal kahramanı."

Avusturya'nın Canberra, Sidney, Albany kentleri başta olmak üzere pek çok şehrinde Atatürk heykeli, parkı, caddesi, anıtı görürsünüz.

Çanakkale'yi bizden daha iyi anıyorlar diye iç geçirirsiniz.

Azerbaycan'ın Bakü, Gence, Nahcivan bütün büyük kentlerinde Atatürk vardır.

Londra'da Madam Tuso müzesinin bir köşesi Atatürk'e ayrılmıştır.

Japonya'nın Koşimoto kentinde atın üzerindeki Atatürk heykelinin önünde şu yazılıdır:

"Yurtta sulh cihanda sulh."

Daha onlarca örnek var.

Burada noktayı koyalım... Bütün dünya heykelini dikiyor, Rize Belediyesi kaldırıyor.

Ayağa kalk kendini toparla Rize

Laf ettirme cumhuriyetimize...